Typy
200 genotypów HPV – zarażenie przez bezpośredni kontakt ze skórą lub błoną śluzową
40 typów zaraża błony śluzowe
genotypy niskiego i
wysokiego ryzyka (15) – śródnabłonkowe nowotworzenie – szyjka macicy, narządy płciowe, odbyt i śluzówka jamy ustnej i gardła
zakażenie okołoporodowe – jamy ustnej i brodawczakowatość układu oddechowego
Epidemiologia
85% kobiet i 91% mężczyzn (min. jeden partner seksualny) – częstość życiowa
Szczyty zachorowań
Kobiety – ok. 20 r.ż
Mężczyźni – 25-45 r.ż
Czynniki ryzyka
wczesna inicjacja seksualna
wielu partnerów
inne zakażenia przenoszone drogą płciową
zakażenie HIV
niedobory odporności
brak stosowania barierowych metod antykoncepcyjnych
przetrwałe zakażenie – powiązane z alkoholem i tytoniem, najważniejszy czynnik ryzyka
Patogeneza i genotypy
zakażenia niskiego i wysokiego ryzyka mogą współistnieć
przebieg może być objawowy lub bezobjawowy
Postacie kliniczne
brodawki wirusowe skórne – 1,2,4
brodawki dłoni i podeszw – 1,2,27 i 57
brodawki błon śluzowych i układu oddechowego – 6 i 11
nowotwory śródnabłonkowe i złośliwe związane z HPV – 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68
rak jamy ustnej i gardła – 70% osób z nowotworem jest HPV dodatnia (82% to typ 16 lub 18 wirusa)
Przebieg naturalny
90% osób zakażonych eliminuje wirusa w ciągu 2 lat
(typy niskiego i wysokiego ryzyka)
raki jamy ustnej i gardła HPV+ – występują w młodszym wieku, mają mniej swoiste objawy, lepiej odpowiadają na leczenie i dają lepsze rokowanie
Badania przesiewowe
cel – identyfikacja zmian przednowotworowych
ko-test – połączenie badania cytologicznego z określeniem typu wirusa HPV
nie ma zarejestrowanych przez FDA testów do badania mężczyzn oraz raków jamy ustnej i gardła
U.S. Preventive Services Task Force i American Academy of Family Physicians – nie dają zaleceń badania przesiewowego w kierunku nowotworu jamy ustnej i gardła u osób bezobjawowych
Zapobieganie
unikanie czynników ryzyka
szczepienia – zapobiegają zakażeniu, nie leczą obecnej choroby i zapobiegają progresji zmian brodawczakowych (to była kwestia dyskutowana na spotkaniu SzL i warto ten temat pogłębić na podstawie danych z literatury)
zalecenia FDA 9-45 r.ż
zalecenia Advisory Commitee on Immunisation Practices 11-12 lat, obie płcie
szczepienie przed 15 r.ż – 2 dawki w odstępie 6-12 miesięcy
szczepienie w wieku 15-26 lat – 3 dawki w ciągu 6 miesięcy
w Polsce dostępne są refundowana od 9 r.ż HPV-2 (Cervarix, genotypy 16 i 18) i
nierefundowana HPV-9 (Gardasil 9, genotypy 6,11,16,18,31,33,45,52 i 58) – te typy odpowiadają za ponad 90% wszystkich nowotworów związanych z HPV
9 czerwca 2020 roku – FDA dodaje do wskazań dla Gardasil-9 nowotwory GiS
w USA jeszcze HPV-4 (typy 6,11,16 i 18)